So với cách lái xe số tự động, lái xe số sàn có phần phức tạp hơn vì người lái phải tự chuyển số và sử dụng chân côn. Tuy hiên chỉ cần người cầm lái nắm được nguyên lý làm việc của hộp số sàn cũng như bộ ly hợp, thì cách lái xe số sàn không còn là điều quá khó khăn. Hãy cùng tìm hiểu nội dung này trong bài viết của Xehayvietnam.com bạn nhé.
Thông tin cần nắm khi học cách lái xe số sàn
Để biết cách lái xe số sàn thuận tiện, an toàn nhất thì bạn đọc cần nắm rõ những thông tin căn bản, quan trọng nhất như.
Côn – phanh – ga của xe
Ở sàn xe khu vực ghế lái có 3 bàn đạp theo thứ tự từ trái sang phải lần lượt gồm: chân côn – chân phanh – chân ga.
- Chân côn (còn được gọi là bàn đạp ly hợp): Đây là bàn đạp giúp điều khiển sự kết nối giữa động cơ với hộp số
- Chân phanh: Bàn đạp này điều khiển hệ thống phanh của xe.
- Chân ga: Giúp điều khiển tốc độ di chuyển của xe
Cần số của xe số sàn
Cần số được trang bị trên xe số sàn có những ký hiệu cơ bản sau:
- Số trung gian: Số N (viết tắt của Neutral), số 0 hoặc số “mo”
- Số tiến: bao gồm các cấp số được ghi 1, 2, 3, 4, 5
- Số lùi: Số R ( viết tắt của Reverse)
Khác với các ký hiệu của cần số trên xe số tự động (được in trên bệ của cần số), thì ký hiệu số trên xe số sàn được in trên tay nắm với sơ đồ chữ H đặc trưng:
- Số 1, 3, 5 ở hàng phía trên
- Số 2, 4, 6 ở hàng dưới
- Số trung gian N nằm trên đường ngang ở vị trí trung tâm.
- Số R có thể nằm ở trên, ở dưới hoặc cùng của trục ngang với số N nhưng thường thấy nhất là nằm dưới cùng bên phải.
Ý nghĩa ký hiệu trên cần số của xe số sàn
Lực dẫn động xe số sàn cao nhất là khi vào số 1 và giảm dần ở các số tiếp theo. Tương ứng thì tốc độ di chuyển của xe sẽ thấp nhất là ở số 1 và tăng dần ở các cấp số tiếp. Tuỳ vào từng tình huống xe di chuyển trên đường mà cách lái xe số sàn sẽ tương ứng với số phù hợp, như sau:
Số 1: Người cầm lái vào số 1 khi xe bắt đầu khởi hành, xe cần leo lên dốc cao.
Số 2, 3: Số 2 có lực dẫn động thấp hơn nhưng có tốc độ di chuyển cao hơn số 1. Tương tự thì số 3 sẽ có lực dẫn động thấp hơn, nhưng có tốc độ cao hơn số 2, thường dùng số 2 và số 3 khi chạy xe ở tốc độ thấp.
Các số 4, 5, 6: Các số cao được dùng khi xe chạy ở tốc độ trung bình đến cao. Lúc này xe không cần lực dẫn động quá lớn, khi đó cách lái xe số sàn là bạn cần duy trì xe chạy ở tốc độ ổn định. Dưới đây là độ tương quan giữa các cấp số và tốc độ của xe trong cách lái xe số sàn:
- Số 1: 8 – 16 km/h
- Số 2: 16 – 32 km/h
- Số 3: 32 – 48 km/h
- Số 4: 48 – 72 km/h
- Số 5: trên 72 km/h
- Số N: không chuyển động – 0 km/h
- Số R: tốc độ tương ứng với số 1 nhưng theo chiều lùi.
Bảng số này mang tính chất tham khảo vì mỗi hộp số của từng hãng xe, thậm chí từng mẫu xe cũng sẽ có sự phân chia tỷ lệ dẫn truyền khác nhau.
Hướng dẫn cách lái xe số sàn an toàn, đúng kỹ thuật với 14 bước
Để bắt đầu học cách lái xe số sàn, bạn cần nắm rõ 15 bước thao tác sau đây:
Bước 1 – Thắt dây an toàn
Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất khi trong cách lái xe số sàn, việc thắt dây an toàn khi lái xe sẽ giúp bạn và người ngồi trên xe luôn an toàn trước những rủi ro khôn lường khi tham gia giao thông.
Bước 2 – Hiểu nguyên tắc hoạt động của bộ ly hợp
Nằm ở phía ngoài cùng, tính từ bên trái sang là côn, ở giữa là phanh và chân ga ở phía ngoài cùng bên phải (CBA). Cách bố trí này là giống nhau dù là xe bố trí vô lăng bên trái hay bên phải.
Côn được nhả để truyền động lực từ động cơ đến bánh xe và cho phép sang số mà không cần mài côn từng số một. Trước khi chuyển số lên hoặc xuống thì người lái cần phải nhấn côn.
Bước 3 – Điều chỉnh ghế trong cách lái xe số sàn
Điều chỉnh vị trí ghế vô lăng lên trước hoặc lùi về sau, vừa đủ cho phép người cầm lái nhấn chân côn, phanh, ga một cách thoải mái.
Bước 4 – Đạp hết côn (ly hợp).
Bạn nhấn chân chân côn và giữ sát sàn, đây là thời điểm để chú ý xem chân côn chuyển động khác với chân phanh và ga thế nào. Cách lái xe số sàn tốt nhất đó là bạn cần phải làm quen với việc thả côn nhanh và chậm.
Bước 5 – Chắc chắn rằng cần số ở vị trí trung lập (N)
Di chuyển cần số về vị trí trung gian (Số N), đây là vị trí mà cần số có thể tự do khi dịch chuyển từ bên này sang bên kia. Xe được coi là không vào số khi cần số ở vị trí trung gian – côn bị nhấn xuống hoàn toàn.
Khi đang ở vị trí trung gian – số N thì động cơ xe không tải, tức là vẫn hoạt động nhưng không chuyển động. Trong cách lái xe số sàn, số N được cài khi kéo, đẩy xe khi bảo trì, kéo xe trên đường khi xe không may gặp phải sự cố.
Để giúp cho việc chuyển số được nhuần nhuyễn mà không cần phải nhìn xuống cần số. Bạn nên luyện kỹ năng này bằng việc: tắt chìa khóa, thực hành việc chuyển số (kết hợp với chân côn), mắt không nhìn cần số.
Bước 6 – Khởi động xe
Trong cách lái xe số sàn, để khởi động xe bằng chìa khóa bạn chỉ cần nhấn nút Start/Stop cần số để ở vị trí số 0 (số N). Giữ phanh và cần đảm bảo giữ bàn đạp côn xuống sát sàn xe.
Sau khi khởi động xe, bạn có thể bỏ chân ra khỏi bàn đạp ly hợp. Khi động cơ nổ máy, bạn nhả chân côn ( đảm bảo cần số ở vị trí trung tâm).
Bước 7 – Chân trái đạp côn hết hành trình, tay phải chuyển cần qua số 1
Trong cách lái xe số sàn, côn phải được cắt hoàn toàn (đạp hết hành trình chân côn xuống sát sàn xe). Nhiều trường hợp, người lái cảm thấy việc vào số rất nặng và khó do chân côn chưa được đạp hết tầm.
Khi đạp ly hợp, người lái xe ngồi mắt nhìn thẳng phía trước, hai tay nắm vào vô lăng lái, dùng mũi chân trái đạp mạnh chân côn xuống sát sàn xe (gót chân không chạm hẳn xuống sàn xe). Lúc này sự truyền động lực từ động cơ đến hộp số bị ngắt, đạp bàn đạp ly hợp cần dứt khoát.
Bước 8 – Chân trái dần nhả côn đến khi xe chuyển động
Lúc này bạn dần nhấc chân ra khỏi chân côn tới khi nghe thấy tiếng động cơ bắt đầu giảm. Bạn có thể lặp lại cách lái xe số sàn này một vài lần cho đến khi nghe thấy âm thanh, đây là điểm ma sát của ly hợp giúp xe chuyển động về trước.
Việc nhả bàn đạp ly hợp có mục đích là nối chuyển động từ động cơ đến hệ thống truyền lực. Để động cơ không bị ngắt đột ngột, xe không bị rung giật, khi nhả bàn đạp ly hợp bạn cần thực hiện theo trình tự:
- Khoảng 2/3 hành trình trước nhả nhanh cho đĩa ma sát ly hợp tiếp giáp với bánh đà
- Khoảng 1/3 hành trình sau dần nhả, để tăng dần mômen quay truyền từ động cơ tới hệ thống truyền lực.
Bước 9 – Dùng chân phải mớm nhẹ chân ga
Để xe có thể di chuyển, bạn nhấc chân ra khỏi bàn đạp côn cho đến khi vòng quay giảm từ từ. Bạn nhấn nhẹ vào chân ga và nhả nhẹ chân côn. Bạn sẽ phải thực hiện cách lái xe số sàn này vài lần để tìm được điểm kết hợp hài hòa giữa áp lực lên – xuống.
Có một cách lái xe số sàn khác ở bước này nữa, đó là thả chân côn đến khi số vòng quay động cơ giảm đi một chút. Sau đó tiến hành nhấn ga khi chân côn đã cài khớp. Ở điểm này xe sẽ bắt đầu di chuyển, tốt hơn hết là bạn cho số vòng quay động cơ đủ để tránh xe bị dừng khi nhấc chân côn ra.
Ban đầu, quá trình này có thể sẽ gặp khó khăn bởi bạn chưa quen dùng 3 loại bàn đạp. Hãy luôn sẵn sàng kéo chân phanh để dừng xe trong trường hợp khẩn cấp, cho đến khi bạn đã thành thạo cách lái xe số sàn.
Nếu thả chân côn quá nhanh thì xe của bạn sẽ bị dừng và tắt máy. Vậy nên khi tiếng động cơ xe nghe yếu dần, bạn hãy giữ chân côn tại chỗ hoặc đạp nó xuống thấp hơn chút.
Xe chạy quá tốc độ khi chân côn vẫn ở vị trí trung tâm (vẫn đang đạp côn) sẽ khiến cho các bộ phận của bàn đạp côn bị mòn. Dẫn đến các bộ phận trượt hoặc bốc khói, chóng hỏng trong quá trình truyền động.
Bước 10 – Đạp côn hết hành trình rồi chuyển số 2
Sau khi xe đã di chuyển, vòng tua máy đạt khoảng 2.500 đến 3.000 vòng/phút, lúc này bạn tiến hành đạp côn hết hành trình rồi chuyển cần số sang số 2.
Động cơ xe bắt đầu chạy và tăng tốc, bạn nhấn chân côn và chuyển cần số thẳng xuống từ số 1 vào vị trí dưới cùng bên trái – số 2.
Một số xe có “Đèn sang số” hoặc trên đồng hồ đo tốc độ sẽ chỉ ra khi nào bạn cần chuyển đổi để xe không tăng tốc quá nhanh.
Để chuyển số trong cách lái xe số sàn, chân côn cần phải được cắt hoàn toàn, nghĩa là chân côn phải được đạp hết. Khi nhả côn để xe chuyển động, cần phối hợp nhịp nhàng giữa chân ga và chân côn để chuyển số một cách êm ái. Chỉ khi thực hiện đúng cách lái xe số sàn theo kinh nghiệm “côn ra ga vào” (giảm ga, cắt côn nhanh – sang số – nhả côn dần dần và kết hợp tăng ga), côn xe mới không bị mài, máy khoẻ.
Cần lưu ý cần số, chân côn, chân ga, chân phanh phải được tập luyện thành thục để có thể điều khiển xe trơn tru và dễ dàng. Đặc biệt là số thấp ( Số 1) thì mớm côn từ từ, số 2 thì nhanh hơn chút, lần lượt với các số 3 – 4 – 5 cũng như vậy. Tùy vào tốc độ và số để mở côn, nếu kết hợp không đồng đều thì xe có thể bị chết máy, rù máy và ảnh hưởng chất lượng động cơ sau này.
Bước 11 – Từ từ nhả côn và ấn nhẹ ga
Thông thường thời điểm chuyển số lên là khi vòng tua máy lớn khiến người lái cảm thấy máy hơi gằn, tiếng ống xả to hơn bình thường. Nhưng nếu đang lên dốc hoặc cần tăng tốc nhanh, thời điểm chuyển số nên muộn hơn để có thể tận dụng được lực kéo lớn khi cài ở số thấp.
Khi bắt đầu khởi động xe, phải thực hiện đồng thời việc nhả chân côn và đạp ga. Mục đích là đảm bảo thay đổi của bộ ly hợp trơn tru, chính xác và tránh tình trạng xe bị giật, ì máy. Khi đã di chuyển, cách lái xe số sàn lúc này là nhả chân côn nhanh hơn một chút so với lúc bắt đầu.
Bước 12 – Tiếp tục đạp ga, bỏ chân côn
Khi xe đã cài số và đang đạp ga bạn nên nhả chân côn. Để chân nghỉ ở trên chân côn là thói quen trong cách lái xe số sàn không tốt, việc tăng áp lực sẽ khiến cho chân côn chóng bị mòn.
Bước 13 – Cách lái xe số sàn khi bạn muốn dừng xe
Khi bạn muốn dừng xe lại, hãy di chuyển bàn chân phải từ chân ga sang bên chân phanh và đạp cho đến khi xe giảm tốc độ.
Khi xe chuẩn bị dừng lại, bạn nhả chân phải khỏi chân ga và nhấn chân phanh xuống còn khoảng 15km/h, sẽ cảm thấy xe bắt đầu rung giật. Cách lái xe số sàn lúc này là bạn nhấn hoàn toàn chân côn xuống sàn, di chuyển cần số đến vị trí trung gian (N) để tránh xe bị tắt máy.
Khi phanh, bạn hãy đặt xe ở số chạy, không nên cài ở số N. Bởi vì ở số N xe chạy theo quán tính, khi đó phanh chậm có tác dụng.
Bạn phanh cho tới khi tốc độ xe cao hơn chế độ chạy không tải một chút, cắt côn, rồi đưa cần về số N.
Khi xe bạn gần như di chuyển còn rất chậm, bạn giảm áp lực lên bàn đạp phanh cho tới khi xe được giải phóng hoàn toàn. Bằng cách lái xe số sàn này, các lực tác động lên trọng lượng ở phía trước và sau xe sẽ được phân phối lại, tới khi dừng hẳn.
Bước 14 – Cách lái xe số sàn khi lùi xe
Khi di chuyển đến điểm dừng/đỗ xe bạn cần phải đạp hết côn, đạp phanh sau đó vào số lùi (Số R). Tiếp theo từ từ nhả côn ra, nhả phanh và đừng để xe bị tắt máy tới khi xe bắt đầu lùi lại theo ý muốn.
Nếu muốn lùi nhanh thì cách lái xe số sàn lúc đó là nhả chân phanh và chân côn nhiều hơn. Muốn lùi chậm để canh hướng thì bạn cần kiểm soát chân côn và chân phanh theo tốc độ phù hợp.
Trên đây là chi tiết 14 bước trong cách lái xe số sàn đúng kỹ thuật dễ hiểu, giúp bạn điều khiển xe số sàn an toàn trên đường.
Bên cạnh việc lái xe, bạn cũng nên thường xuyên đưa xe đi bảo dưỡng, bảo trì động cơ. Đồng thời vệ sinh, làm sạch nội thất để xe luôn sạch sẽ, vận hành trơn tru.
Lời kết
Mặc dù mới bắt đầu có phần hơi khó khăn hơn so với lái xe số tự động, nhưng cách lái xe số sàn cũng có công thức riêng. Chính bởi vậy, bạn hãy luyện tập thật tốt cả về lý thuyết lẫn thực hành trên xe thực tế để thành thạo việc vận hành xe ô tô số sàn. Chúc bạn vạn dặm bình an!
